De pensioenkogel is door de kerk! En nu?

Het was een spannende week in pensioenland Nederland. Na een opening van de regering stonden de deuren voor onderhandeling weer open. En toen ging het ook snel. In een paar lange gesprekken en een nachtelijke vergadering, bleken het kabinet en sociale partners elkaar gevonden te hebben. Oké, de leden van de FNV moeten zich nog uitspreken, maar de gekozen richting lijkt duidelijk. Zeker voor de eerste pijler. Voor de tweede pijler zijn de contouren wel geschetst, maar gaat nadere uitwerking plaatsvinden in een stuurgroep.

Effecten voor deelnemers en overgangsmaatregelen

Het beeld over de vormgeving van de tweede pijler wordt steeds duidelijker. Herverdeling tussen generaties door het hanteren van een doorsneesystematiek en premiedemping verdwijnen uit het systeem. Daarnaast verdwijnt de nominale zekerheid en wordt het contract met persoonlijk pensioenvermogen en collectief doorbeleggen verder ontwikkeld.

Bekend is dat bij de afschaffing van de  doorsneesystematiek in de overgangsfase groepen deelnemers (flink) nadelige gevolgen kunnen ervaren voor hun pensioenopbouw.  In de brief van het kabinet (pensioenakkoord) wordt dan ook uitgebreid gesproken over compensatiemaatregelen bij afschaffing van de doorsneesystematiek. Aangegeven wordt dat een evenwichtige overstap vergt dat het nadeel voor bestaande deelnemers voldoende wordt gecompenseerd.

Vlak na het verschijnen van de kamerbrief met het principeakkoord  publiceerde het CPB vorige week hun CPB rapport over de effecten bij overgang op het nieuwe pensioencontract. En vanmiddag publiceerde ook de Pensioenfederatie hun Pensioenfederatierapport. In beide rapporten worden de effecten van afschaffing van de doorsneesystematiek voor verschillende generaties goed zichtbaar, net als de impact van de inzet van verschillende compensatiebronnen.

Voor een zestal fondsen heeft Ortec Finance de berekeningen in de rapportage van de Pensioenfederatie uitgevoerd. Wij hebben hieruit de volgende belangrijke lessen geleerd:

• De effecten voor generaties kunnen enorm verschillen per fonds. Onder andere de leeftijdsopbouw, pensioenleeftijd, financiële positie en premiehoogte bepalen in hoge mate welke generaties het hardst worden getroffen en hoeveel.
• Compensatie is daarmee ook maatwerk. Welke bronnen aanwezig zijn, welke de beste compensatie bieden en welke groepen gecompenseerd moeten worden verschilt sterk per fonds.

Start op tijd met de dialoog met sociale partners?

De inrichting van het nieuwe pensioencontract is onderdeel van de opdracht voor de stuurgroep. Echter is al wel duidelijk dat de doorsneesystematiek wordt vervangen door een systeem van degressieve opbouw. En ook duidelijk is dat dit forse impact kan hebben op de deelnemers van fondsen. Het kabinet heeft zelf als werkgever zo’n 200 miljoen gereserveerd voor het compenseren van getroffen generaties, werkzaam binnen overheidsssectoren, in de transitie van het afschaffen van de doorsneesystematiek.

Juist omdat zowel de impact als de beschikbare compensatiebronnen zeer sector- en fonds specifiek zijn, zijn de afspraken hierover ook maatwerk. Dit vraagt afspraken tussen en met sociale partners. Maar eerst is inzicht nodig in gevolgen van de stelselwijziging in het eigen fonds. Welke generaties worden op welke manier getroffen en welke compensatiemaatregelen zijn beschikbaar in het bedrijf, de sector of het fonds?

Vanuit de opgedane ervaring in de afgelopen maanden, helpen wij u hier graag mee.